Gebedsnoot? – Prayer nut?

In mijn bericht ’13 foto’s op 13 augustus’ kwamen details aan
de orde van de twee schilderijen, twee portretten.
Het ging om: Omgeving van Cornelis Engebrechtsz, Portretten van
Dirck Ottens en zijn vrouw Cornelia Pietersdr., 1518, olieverf op paneel.

Beide streng ogende personen in zwart gekleed dragen in hun hand
een bijzonder voorwerp.
Ik denk dat het om twee gebedsnoten gaat.
Voorwerpen die men voor persoonlijke devotie gebruikten
maar die ook een zekere status uitstraalden.
Het vermoeden komt van het zien van de tentoonstelling Small Wonders.

IMG_8567FritsScholtenSmallWondersLateGothicBoxwoodMicrocarvingsFromTheLowCountriesSecondEdition2017

Dit is mijn exemplaar van de catalogus. De tweede editie uit 2017. Frits Scholten, Small Wonders – Late gothic boxwood microcarvings from the Low Countries.


IMG_8568FritsScholtenSmallWondersLateGothicBoxwoodMicrocarvingsFromTheLowCountriesSecondEdition2017

De catalogus is een prachtig ontwerp (en uitvoering) van Irma Boom en Tariq Heijboer.


IMG_8569AdamDirckszAndWorkshopPrayerNutWithTheCarryingOfTheCrossAndTheCrucifixtionWithContemporarySilverCasing1500-1530

Er staan veel gebedsnoten in de catalogus. Ze waren allemaal te zien op de fantastische tentoonstelling. De maker is Adam Dircksz of zijn werkplaats: Adam Dircksz and workshop, Prayer nut with The Carrying of The Cross and The Crucifixtion with contemporary silver casing, 1500 – 1530.


IMG_8570AdamDirckszAndWorkshopPrayerNutWithTheNativityAndAdorationOfTheMagiWithContemporaryParcel-GiltSilverCasing1500-1530

Nog een willekeurig voorbeeld: Adam Dircksz and workshop, Prayer nut with the Nativity and Adoration of the Magi with contemporary parcel-gilt (=deels verguld) silver casing, 1500 – 1530.


13 foto’s op 13 augustus

De verzameling oude meesters in de Lakenhal in Leiden is
een bezoek meer dan waard.
Toen ik vanochtend de foto’s aan het voorbereiden was
viel me op dat het 13 foto’s waren die ik vandaag
wilde delen op mijn blog.
Later realiseerde ik me dat het vandaag de 13e is.

DSC03917LakenhalRembrandtHarmenszVanRijnBrillenverkoperCa1624OlieverfOpPaneel

Een interessant aantal Rembrandts. Zoals deze. Rembrandt Harmensz van Rijn, Brillenverkoper, circa 1624, olieverf op paneel.

DSC03918LakenhalRembrandtHarmenszVanRijnBrillenverkoperCa1624OlieverfOpPaneel


Het gaat bij deze werken vooral om de details:
de brillen van de verkoper bijvoorbeeld, of een selfie van Rembrandt,
de gebedsnoten, de boeken.
Dat zal zich in de latere series doorzetten.

DSC03919LakenhalRembrandtHarmenszVanRijnMusicerendGezelschap1626OlieverfOpPaneelDetail

Altijd weer die boeken kun je dan denken. Maar hier zit weer een verhaal achter.

DSC03920LakenhalRembrandtHarmenszVanRijnMusicerendGezelschap1626OlieverfOpPaneel

Rembrandt Harmensz van Rijn, Musicerend gezelschap, 1626, olieverf op paneel.

DSC03921LakenhalRembrandtHarmenszVanRijnMusicerendGezelschap1626OlieverfOpPaneel

‘het tijdelijke karakter van bezittingen en vermaak’


DSC03922LakenhalWillemVanDeVeldeDeOudeHetUitzeilenVanDeHollandseVlootVanVliereeOp9Juni1645Ca1650Oost-IndischeInktOpPaneel

Even iets heel anders. Wat een werk (in meerdere betekenissen). Willem van de Velde de oude, Het uitzeilen van de Hollandse Vloot van Vlieree (= de rede van Vlieland) op 9 juni 1645. Circa 1650. Oost-Indische inkt op paneel.


Volgens de Lakenhal:

Rechts zeilt het admiraalschip de Brederode van Witte de With, voorafgegaan door drie schepen, waaronder het vice-admiraalschip het Huis van Nassau onder bevel van Joris van Cats. Links voor een aantal sloepen, en het strand van Vlieland met een vuurbaak; rechts in het verschiet Terschelling met de Brandaris. Rechts op de voorgrond drie bruinvissen.


DSC03925LakenhalRembrandtHarmenszVanRijnHistoriestukMetZelfportretVanDeSchilder1626OlieverfOpPaneel

Rembrandt Harmensz van Rijn, Historiestuk met zelfportret van de schilder, 1626, olieverf op paneel.

DSC03926LakenhalRembrandtHarmenszVanRijnHistoriestukMetZelfportretVanDeSchilder1626OlieverfOpPaneel

DSC03924LakenhalRembrandtHarmenszVanRijnHistoriestukMetZelfportretVanDeSchilder1626OlieverfOpPaneelSelfie

Daar zien we, een beetje verscholen, het selfie van Rembrandt.


DSC03929OmgevingVanCornelisEngebrechtszPortrettenVanDirckOttensEnZijnVrouwCorneliaPietersdr1518OlieverfOpPaneel

Omgeving van Cornelis Engebrechtsz, Portretten van Dirck Ottens en zijn vrouw Cornelia Pietersdr., 1518, olieverf op paneel.

Wikipedia:

Cornelis Engebrechtsz. (Leiden, ca. 1462 – Leiden, 1527) was een Nederlandse kunstschilder. Hij was de eerste belangrijke kunstschilder uit Leiden en wordt beschouwd als de grondlegger van de Leidse School. Engebrechtsz. was ook de leermeester van een aantal andere Leidse schilders, waaronder Lucas van Leyden, Aertgen van Leyden en Engebrechtsz.’ eigen zoon Pieter Cornelisz.

DSC03930OmgevingVanCornelisEngebrechtszPortrettenVanDirckOttensEnZijnVrouwCorneliaPietersdr1518OlieverfOpPaneel


Misschien denk je: ‘Wat een saaie schilderijen.’
Maar ik was getroffen door de details en ik moest meteen terugdenken
aan de tentoonstelling (pre-corona) in het Rijksmuseum over de gebedsnoot.
Want ik denk dat beide een gebedsnoot in de hand hebben.
Kijk maar eens.

DSC03927OmgevingVanCornelisEngebrechtszPortrettenVanDirckOttensEnZijnVrouwCorneliaPietersdr1518OlieverfOpPaneelDetailDirck

Dit zijn de handen van Dirck en het voorwerp dat ik bedoel. Een gebedsnoot is een voorwerp ter grootte van een walnoot waarvan je de twee helften kunt openen om dan religieuze voorstellingen te zien die mensen gebruikten voor privé devotie. Rijkdom en religie in één beeld.

DSC03928OmgevingVanCornelisEngebrechtszPortrettenVanDirckOttensEnZijnVrouwCorneliaPietersdr1518OlieverfOpPaneelDetailCornelia

Dit zijn de handen van Cornelia met een vergelijkbaar voorwerp. Het is alleen nog rijker versierd. Maar als iemand meer info heeft over de voorwerpen, dan hoor ik dat graag. Ik ga de catalogus er nog eens op naslaan.


De artikelen die ik kon vinden gaan vooral over de identificatie van de achtergrond
en het proberen vast te stellen wie precies de schilder was.
Ergens zag ik nog een opmerking over de gesp van Cornelia, maar verder niets.