Gisteravond werd de documentaire ‘Indië verloren’ vertoond in Chassé Cinema in Breda. Het was een vertoning met een nabespreking. Indië verloren – Selling a colonial war, een film van In-Soo Radstake.

Na een korte introductie keken we naar de documentaire. De titel en de ondertitel geven samen goed aan waar de film over gaat: het gaat over hoe Nederland de oorlog in Indonesië verloor en tegelijkertijd hoe de Nederlandse regering probeerde deze oorlog te verkopen in een tijd zonder internet en social media.

De Nederlandse regering maakte veel werk van het verkopen
van de koloniale oorlog die we ‘politionele actie’ noemden.

Wikipedia licht de term ‘framing’ toe:

Framing of denkraam is een overtuigingstechniek in communicatie waarbij woorden en beelden zo gekozen worden, dat daarbij impliciet een aantal aspecten van het beschrevene wordt uitgelicht. Deze uitgelichte aspecten helpen om een bepaalde lezing van het beschrevene of een mening daarover te propageren. Onder meer in de politiek, de journalistiek en de reclame wordt van framing bewust (en onbewust) gebruikgemaakt.

Dat framing (het zorgvuldig benadrukken van een (klein)
deel van de werkelijkheid) is erg actueel:

– Poetin die zegt dat de Oekraïne van Rusland is (omdat
Rusland het gebied lang geleden al een keer deels bezet had);
– Covid-complotdenkers die de logische afwezigheid van
alle kennis bij een pandemie met een onbekend virus misbruiken;
– GeertW die spreekt over een tsunami omdat dat lekker bekt en
mensen werkelijke, complexe cijfers maar vervelend en saai vinden.

Daarnaast laat de documentaire zien dat het niet een eenvoudige
vrijheidsstrijd was. Niet aan de kant van wat we nu Indonesië
noemen (bijvoorbeeld omdat er meerdere partijen actief waren en
de rol van Japan en de mensen die achter Japan stonden) en
ook niet aan de kant van Nederland (de internationale factor
(de Verenigde Staten, de VN, India, Australië en de UK),
Nederland kwam zelf net uit een bezettingstijd en probeerde een
positie terug te krijgen in een land dat veranderd was.

Nabespreking.

Dat ook nu de gebeurtenissen in Indonesië nog actueel
zijn bleek wel in de nabespreking waarin iemand van
Molukse afkomst aandacht vroeg voor de positie van
de Molukkers, de heel diverse samenstelling van het
Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) en de
behandeling van Raymond Westerling (en de betrokkenheid
van Prins Bernhard?).

Terwijl iemand anders aandacht vroeg voor de jonge mannen
die als dienstplichtigen met de belofte van een dienst
van minder dan één jaar, dachten een positieve bijdrage
aan Nederland te gaan leveren. Maar drie jaar in Indonesië
moesten verbleven en bij terugkomst, na een verloren oorlog,
met de nek werden aangekeken en van oorlogsmisdaden werden
beschuldigd.

Het zat deze sprekers duidelijk hoog.

Frames rond onder andere kolonialisme en Aziatisch nationalisme
van meer dan 80 jaar geleden, beïnvloeden nog
steeds het leven van mensen in Nederland (en ik neem
aan ook in Indonesië).

De manier waarop In-Soo Radstake het framing in de documentaire
introduceert, als een echte spin doctor, is interessant om
te zien. Maar daar ga ik hier maar niet op in.

Ga de documentaire zien!