Deze week zag ik de film Anselm. Een documentaire in 3D.
De maker is Wim Wenders en dan is de kans groot dat je
een heel mooie film gaat zien. Poëtisch mooi zou ik
willen zeggen.

Ooit zag ik een documentaire over Ansel Kiefer en de beelden
die me bijbleven speelden zich af in Barjac, een voormalige
zijdefabriek in Zuid-Frankrijk.
Het was alsof ik naar een concertfilm zat te kijken van
Depeche Mode maar dan zonder muziek:
donker, grijs, grauw, industrieel en alles megalomaan groot.

De film van Wim Wenders is heel anders. Je ontkomt natuurlijk
niet aan de zware thema’s, de grote werken en het vele gebruik
van dokere kleuren.
Maar Wenders weet dat heel goed te compenseren door in scene
gezette opnames te combineren met oude en recente beelden.

Wim Wenders, Anselm, Das rauschen der Zeit (het haasten van de tijd).

Die in scene gezette beelden hebben heel erg de stijl van bijvoorbeeld
Erwin Olaf en dan in het bijzonder de serie ‘Hope’.
Strak, uitgebalanceerd kleurgebruik, zonder te veel emotie.
De geschiedenis toont Wenders aan de hand van archiefbeelden zoals
de kinderen die spelen op de puinhopen na WOII.
De carriere van Kiefer aan de hand van fragmenten uit interviews en documentaires.

Naast het scherm waarop ik dit bericht schrijf loopt
Copilot, de AI-oplossing van Microsoft.
De ondertitel van de film intrigeert me omdat uit de documentaire ik me
geen verwijzing naar de titel kan herinneren.
Maar die relatie lag er misschien wel, bijvoorbeeld via de
muziek. Die is geschreven door Leonard Küßner.

Maar even kijken waar Copilot me brengt.
Allereerst blijkt de titel ook de titel te zijn van
een werk van Kiefer. Ik ga op zoek.

Anselm Kiefer, Für Ossip Mandelstamm, Das Rauschen der Zeit, 2011, oil emulsion, acrylic, stone, boat propeller and lead on canvas.

Copilot over Ossip Mandelstam:

‘Das Rauschen der Zeit’ is de titel van een boek van de Russische dichter Ossip Mandelstam. Het is een verzameling autobiografische proza uit de jaren 20 van de vorige eeuw, waarin Mandelstam zijn jeugd in Sint-Petersburg beschrijft en zijn ervaringen tijdens de Russische Revolutie. Het boek bevat ook enkele van Mandelstams beroemde gedichten, waaronder ‘Tristia’ en ‘Stenen’.

Ik probeer te begrijpen waarom Kiefer zich aangetrokken voelt
tot Mandelstamm maar kom met Copilot niet verder.
Misschien zoek ik te ver (al denk ik van niet, maar
ik kan op dit moment niet meer vinden).

Het aantal werken dat Kiefer maakt moet enorm zijn.
In de film zien we wat van die werken terwijl hij er aan werkt
maar ook werken die uitgestald staan: vele ruimtes met werk,
vaak 10, 20 voorbeelden van werken met vergelijkbare thematiek.
Bijvoorbeeld boeken.
De ruimte waar gewerkt wordt is groot en de monumentale
werken staan ieder op een eigen verrijdbare kar.

De film lijkt een goede introductie of verdieping te zijn
op een bezoek aan de tentoonstelling Bilderstreit in
Museum Voorlinden.