In het Huis van het Boek is de tentoonstelling ‘Gordel van papier’
te zien. De titel is natuurlijk losjes gebaseerd op de naam
‘Gordel van smaragd’
Wikipedia:
Gordel van smaragd is een bijnaam van Nederlands-Indië die bedacht is door de 19e-eeuwse Nederlandse schrijver Eduard Douwes Dekker (“Multatuli”). Smaragd is een heldergroene edelsteen. De bijnaam verwijst naar de ligging en uitgestrektheid van de Indonesische archipel (als een gordel) en de schoonheid van de natuur in dat land (als smaragd).
Multatuli gebruikte de naam in het laatste hoofdstuk van zijn spraakmakende boek Max Havelaar (1859), dat eindigt met een aanklacht direct gericht aan koning Willem III:
“Want aan U draag ik mijn boek op, Willem den derden, Koning, Groothertog, Prins… meer dan Prins, Groothertog en Koning… KEIZER van ’t prachtig rijk van INSULINDE dat zich daar slingert om den evenaar, als een gordel van smaragd…”
De ondertitel van de tentoonstelling is ‘Over de opkomst van het
gedrukte boek in Indonesië’. Aan de tentoonstelling werkten mee
Lisa Kuitert en Eline Kortekaas.
Lisa Kuitert schreef het boek ‘Met een drukpers de oceaan over’ en
Eline Kortekaas doet op dit moment onderzoek naar die onderwerp.
Het is natuurlijk geen tentoonstelling met miniaturen of
exclusieve handschriften. Het is een tentoonstelling over het
ontstaan en de opstart van de grafische industrie (gericht op
vooral boeken) in koloniaal Indonesië.
Ik vond de tentoonstelling super interessant en ga er
een paar berichten over schrijven.
De folder van boekhandel W. Bruining & Co, Batavia, 1860.
Een hopelijk leesbaarder detail ervan.
De tentoonstelling heeft meerdere onverwachte zaken zoals dit boek: H. Beecher Stowe in een vertaling van P. Munnich, De negerhut of het leven der negerslaven in Amerika, Soerabaya, uitgever Fuhri, 1853 – 1885.
NN, Lakschmi Jaarboekje voor 1840, Batavia, Cyfveer en Knollaert, 1840.
De taal en de stijl van de tekst van het afgebeelde lied zorgen voor
optrekkende wenkbrauwen:
Geboortegrond! ach, hoor mijn laatste toonen mijn Vaderland! U
is dit lied gewijd. Mij dunkt, ik min veel meer dan al uw
zonen, de bakermat van mijnen bloementijd. ‘K heb aan uw boezem
’t leven ingezogen en buiten u min ik geen ander land! Vaarwel mijn
land! gij hebt mij opgetogen. U blijft mijn liefde, dierbaar Vaderland.
Hieronder een voorbeeld hoe je als boekhandelaar jezelf voorstelt:
Hopelijk beter leesbaar detail van Aankondiging boekhandelaar P. van der Meer, 1834.
W.J.C. de Senerpont Domis, Hollandsch en Javaansch Woordenboekje, behelzende de woorden die in de dagelijksche verkeering het meeste te pas komen, Semarang, Tjokro die Wirio, 1827.
De stempel is van de Koninklijke Academie te Delft.
Nog een verrassing. Iets dergelijks had ik niet eerder gezien. Buginees manuscript van La Galigo (zoek eens op internet op), Lontar palmblad op rol. Datering onbekend.
Verder op in de tentoonstelling ligt het boekje dat in
de aankondiging van de tentoonstelling op internet wprdt
gebruikt.
De omslagafbeelding van een kinderboek.
Daar sluit ik dit eerste bericht mee af:
Mas Badjing, Dunia Buku, Djakarta, Surabaia, Penerbitan dan balai buku Indonesia, 195x.
Argusvlinder 