Rogier van der Weyden, de passie van de meester
is een schitterende tentoonstelling.
Helemaal als je bedenkt dat van alles wat er te zien is,
er slechts een handjevol werken is van Rogier van der Weyden.
Toch wordt duidelijk dat deze kunstenaar al in zijn tijd
een enorme invloed had op kunstenaars in heel Europa.
Heel veel werken op de tentoonstelling heben de aanduiding:
Rogier van der Weyden (atelier),
Wat wil zeggen dat helemaal niet zeker is of de meester
zelf meegewerkt heeft aan het werk.

Rogier van der Weyden, De lezende Maria Magdalena (detail), voor 1438.

Een opmerking bij de tentoonstelling is ten aanzien van de opstelling.
Ik had de audiotour genomen en dan ligt het voor de hand de tentoonstelling
aan de hand van de nummers van de werken te volgen.
Maar vaak moet je op zoek naar de nummers.
De volgorde was mij niet altijd meteen duidelijk.
Dat kost veel tijd en heen en weer geloop.

Zijn ‘absolute meesterwerk’, De Kruisafneming,
is op de tentoonstelling niet aanwezig.
Maar op een zeer geslaagde manier drukt het werk toch zijn stempel
op deze tentoonstelling.
Dat gebeurt onder andere door de videoinstallatie Sliding Time.

Titel van de videoinstallatie van Walter Verdin.

Rogier van der Weyden, De Kruisafneming, 1438.

Rond 1435 schilderde Rogier van der Weyden
zijn absolute meesterwerk, ‘de Kruisafneming’
voor de Leuvense Gilde van de Grote Voetboog.
Meer dan een eeuw later verwierf Maria van Hongarije,
landvoogdes van de Nederlanden, het altaarstuk.
Koning Filips II nam het vervolgens mee naar Spanje.
Daar bevindt het zich vandaag nog steeds,
in het Museo del Prado in Madrid.
Om technische redenen kan het werk niet vervoerd worden.
Daarom brengt de Belgische videokunstenaar Walter Verdin
het tot leven in ‘Sliding Time’,
een installatie die hij speciaal voor de tentoonstelling
Rogier van der Weyden 1400 | 1464 De Passie van de Meester
heeft gemaakt. De tien personages worden in een langzaam
pulserende, repetitieve beweging uit en in elkaar geschoven.
Ze keren telkens weer terug naar hun oorspronkelijke positie.
Zo wordt duidelijk dat de ‘Kruisafneming, ‘
ogenschijnlijk de weergave van een eenvoudige gebeurtenis,
in feite een samenballing is van diverse momentopnames.

Tekst op de wand bij de installatie.

De videoinstallatie hangt in een heel stemmige ruimte.
Een ruimte die haast voor het werk gemaakt lijkt.
De emotie die het werk toont dwingt tot overweging.
Daar is deze ruimte uiterst geschikt voor.

De Kruisafneming is een werk dat in een vreemde omlijsting zit.
Misschien is dat wel omdat dit altaarstuk voor een bepaalde plaats is gemaakt
waar gewoonweg niet meer ruimte was.
Hoe dan ook, deze inklemming, deze beklemming,
werkt fantastisch op de stemming van het werk.
De volgelingen van Christus verkeren in choque.
Ze nemen het dode lichaam van hun kind en vriend van het kruis.
De kruisdood is een barbaarse en mensonterende gebeurtenis.
De ervaringen moeten verpletterend zijn geweest.
Tranen vloeien.
De krachteloze houding van handen en armen versterken
het gevoel van verdriet en machteloosheid
dat mensen treft die in rouw zijn.
Deze sfeer wordt nog eens versterkt door de letterlijke beklemming
waarin het schilderij zich bevindt.
Hierdoor heeft dit werk ook vandaag nog zo’n impact op de toeschouwer.

Rogier van der Weyden, De Kruisafneming, Maria (detail).

Rogier van der Weyden, De Kruisafneming, Tranen (detail).

De documentatie.

De catalogus bij deze tentoonstelling is enorm.
Ik heb het boek nog niet gewogen maar het gewicht is aanzienlijk.
Ik hoop dat de kwaliteit van de inhoud ook zo’n indruk maakt
.Maar tot nog toe heb ik het boek nog maar tot halverwege
kunnen doorbladeren om plaatjes te kijken.
En wat voor ‘plaatjes’.
‘Rogier van der Weyden 1400 | 1464 De Passie van de Meester’
is een aanrader!