Vrolijk wordt het niet.
Dat ik Museum Voorlinden bezocht was al te zien maar
de tentoonstelling waar ik voor ging was Bilderstreit.
Daarvan was nog niet veel te zien.
Nee, vrolijk wordt het niet.

Het is wel een goede tentoonstelling.
Veel recent werk, mooi opgesteld.
De catalogus was er nog niet.
Het werk is steeds zwaar op de hand en de overeenkomsten met
Neo Rauch worden steeds duidelijker:
de sfeer van Duitse romantiek, de interesse voor alchemie.
Op andere vlakken verschillen beiden weer.
Rauch is soort van figuratief maar Kiefer is vaker
conceptueel.

Op een site van een boekenliefhebber sprak het eerste werk
heel erg aan: stalen boekenkasten met boeken van lood.
Voorzien van zware kettingen.
De pagina’s van de boeken en ook de kaften zijn van
grote stukken lood. De kettingen hangen wel over de boeken
maar geen van de boeken liggen aan de ketting.

Boeken dienen vooral om ervaringen, bevindingen en ideeen vast te leggen. Dat kan over luchtige zaken gaan maar bij Kiefer is het bijna altijd zwaar, loodzwaar. Meteen komt de alchemie om de hoek kijken. Tovernaars die zwoegen om lood te veranderen in…….

Museum Voorlinden, Anselm Kiefer, Wolfsbohne. Een soort van eerbetoon aan Paul Celan. Een dichter die Duits als zijn moedertaal zag en die met Wolfsbohne terug denkt aan zijn Joodse moeder. De Tweede Wereldoorlog is nooit ver weg.

Paul Celan was me onbekend, dus Wikipedia:

Paul Celan (Cernauti, nu Tsjernivtsi in Oekraïne, 23 november 1920 – Parijs, rond 20 april 1970) was een Duitstalige dichter. Paul Celan was het meest gebruikte pseudoniem van Paul Antschel (De Duitse schrijfwijze van zijn Roemeense achternaam Ancel). Celan stond op de Duitse uitspraak van zijn naam: [pɑʊl ‘t͡selaːn].

Biografie
Paul Celan werd geboren in Roemenië als enig kind van Duitstalige joodse ouders. Hij leefde ook in Oostenrijk en lange tijd in Frankrijk. Zijn ouders werden door de nazi’s vermoord, hijzelf ontsnapte in een werkkamp ternauwernood aan de dood. In 1952 trouwde hij met Gisèle Lestrange, met wie hij twee kinderen kreeg, François en Eric; François overleed kort na de geboorte. Rond 1960 werden de zware en ongegronde plagiaatbeschuldigingen van Claire Goll, weduwe van de Joodse dichter Yvan Goll, sterker. Deze beïnvloedden zijn correspondentie en vervolgden hem tot zijn dood. In 1970 maakte Celan een einde aan zijn leven.

Betekenis
Celan schreef in het Duits, zijn moedertaal. Door gedichten in deze taal te schrijven herdacht hij zijn moeder (zie gedicht ‘Wolfsbohne’). Naast zijn werk als dichter bezorgde hij de Duitse literatuur ook een groot aantal vertalingen van poëzie uit het Frans, Engels, Russisch, Italiaans, Roemeens, Portugees en Hebreeuws.

Paul Celan wordt algemeen beschouwd als een der grootste dichters van de tweede helft van de twintigste eeuw. Hij schreef, beïnvloed door het symbolisme en het surrealisme, gedichten waarin hij op zijn eigen wijze zijn ervaringen met de Holocaust verwerkte. Een van zijn bekende gedichten is Todesfuge, waarin hij bezwerend het lot van de Joden in de Tweede Wereldoorlog oproept en zijn moeder herdenkt. Zijn poëzie wordt gaandeweg hermetischer, al bevatten veel van zijn gedichten verwijzingen naar historische en politieke gebeurtenissen.

Celan gaat spaarzaam met woorden om en schrijft op de rand van het zwijgen. Hij gebruikt gewaagde metaforen en neologismen, die hij voor een deel haalde uit lectuur van geologische boeken.

Morgen ga ik de film zien die Wim Wenders maakte over Kiefer:
Anselm.
Dus binnenkort meer over film en tentoonstelling.